Zrealizowane projekty

Program Komisji Europejskiej powstały w roku 1989 w celu udzielania materialnej pomocy państwom kandydującym do Wspólnot Europejskich tzw. pomoc przedakcesyjna. Programy CBC miały na celu wspieranie przygranicznych obszarów Europy Środkowej i Wschodniej graniczących ze Wspólnotą Europejską, poprzez finansowanie w tych rejonach projektów mających charakter transgraniczny np. poprzez inwestycje infrastrukturalne (głównie w dziedzinie transportu – drogi i mosty, przejścia graniczne i ochrony środowiska). Oprócz dużych projektów inwestycyjnych, program wspierał dialog i współpracę pomiędzy mieszkańcami, władzami lokalnymi i organizacjami, które przyczyniły się do wyrównywania poziomu jakości życia mieszkańców po dwóch (lub więcej) stronach granicy. Pierwotnie program został podzielony na dwie linie transgraniczne: Polska-Niemcy i Polska-Region Morza Bałtyckiego, jednak w następnych latach został poszerzony o granicę południową (Polska-Czechy, Polska-Słowacja). Phare CBC był największym, jednorodnym i corocznym programem wspierającym integrację Polski ze strukturami europejskimi.

Jednostką zarządzającą programami na poziomie krajowym była w Polsce Władza Wdrażająca Program Współpracy Przygranicznej Phare (WWPWP), która funkcjonowała jako jednostka budżetowa w ramach ówczesnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Euroregionom powierzono zdecentralizowane zarządzanie Funduszem Małych Projektów (do wysokości 50 tys. euro) i tzw. średnimi projektami (do 300 tys. euro dofinansowania).

W latach 1995 – 2003 Fundusz wspierał realizację projektów o charakterze „miękkim” realizowanych przez organizacje niedochodowe i władze lokalne, w szczególności w zakresie: kultury, rozwoju gospodarczego i turystycznego, demokracji lokalnej, zdrowia, ekologii, informacji i komunikacji. Realizowane przedsięwzięcia miały charakter działań typu „People to People (P2P)”. Do głównych celów Funduszu należało:

– zachęcanie do tworzenia i wspieranie sieci współpracy transgranicznej jednostek lokalnych i regionalnych w regionie objętym programem,

– wspieranie projektów o małej skali realizowanych przez lokalne organizacje w regionie przygranicznym,

– wspieranie rozwoju struktur odpowiedzialnych za efektywne wdrażanie i wykorzystanie środków pomocowych.

Dominującą grupę przedsięwzięć stanowiły przedsięwzięcia kulturalne – 177 zrealizowanych projektów. 85 zrealizowanych projektów dotyczyło rozwoju gospodarczego i turystycznego. Pozostałe projekty dotyczyły: rozwoju demokracji lokalnej, infrastruktury komunalnej (w edycjach Funduszu, które dopuszczały inwestycje), zasobów ludzkich, ochrony środowiska i innych dziedzin (w tym własne inicjatywy Euroregionu Pomerania) oraz transgranicznych studiów i koncepcji. Głównym beneficjentem Funduszu Małych Projektów były samorządy (prawie 25% projektów), instytucje im podległe (głównie domy i ośrodki kultury – 21% przedsięwzięć, pozostałe instytucje samorządowe – 15% i szkoły – 3%). Drugą znaczącą grupę stanowiły organizacje pozarządowe (21%).

Edycje zakończone (1995-2001)

realizacja w latach: 1998-2004
liczba zakończonych edycji: 7
liczba zrealizowanych i rozliczonych projektów: 368
łączna wartość grantów: 4 086 790,00 EUR

Edycja zakończona (2002)
realizacja w latach: 2004-2005
liczba zrealizowanych projektów: 55
łączna wartość grantów: 895.228,43 EUR

Edycja zakończona (2003)

FMP, Program Współpracy Przygranicznej Phare w Regionie Morza Bałtyckiego 2003
realizacja w latach: 2005-2006
liczba zrealizowanych projektów: 12
łączna wartość grantów: 311.459,38 EUR

Edycja zakończona (2003)
FMP, Program Współpracy Przygranicznej Phare Polska – Niemcy 2003
realizacja w latach: 2005-2006
łączna wartość grantów: 446.022,73 EUR
liczba zrealizowanych projektów: 26

Realizacja Funduszu Średnich Projektów, Program Współpracy w Regionie Morza Bałtyckiego – Schemat Wsparcia

Edycja zakończona (2001)
realizacja w latach: 2003-2004
liczba zrealizowanych projektów: 8
łączna wartość grantów: 1.042.845,76 EUR

Edycja zakończona (2002-2003)
realizacja w latach: 2004-2006
liczba zrealizowanych projektów: 8
łączna wartość grantów: 527.172,26 EUR

Województwo Zachodniopomorskie włączyło się do realizacji Programu Regionalnego Inicjatywy Wspólnotowej Interreg III A 2000 – 2006 w 2004 roku. Do wykorzystania dla województwa było 30 mln euro. Natomiast strona niemiecka wdrażała Inicjatywę Interreg III A już od 2000 roku, czyli od początku okresu programowania. Głównym celem Programu było wspieranie zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju w sferze gospodarczej, społecznej i kulturowej na pograniczu polsko – niemieckim. Program uwzględniał cele Euroregionu Pomerania oraz doświadczenia okresu programowania 1994 – 1999. Gwarantował ciągłość współpracy transgranicznej oraz rozwój wewnątrz regionu.

Priorytety Programu
Priorytet A: Rozwój gospodarczy i kooperacja
Priorytet B: Poprawa infrastruktury technicznej i turystycznej
Priorytet C: Środowisko
Priorytet D: Rozwój wiejski
Priorytet E: Działania na rzecz podwyższenia kwalifikacji i oddziałujące na zatrudnienie
Priorytet F: Współpraca wewnątrzregionalna, inwestycje na rzecz kultury i spotkań, Fundusz Mikroprojektów
Priorytet G: Szczególne wsparcie dla regionów graniczących z państwami kandydującymi
Priorytet H: Pomoc techniczna

Na realizację Programu przeznaczono dla Województwa Zachodniopomorskiego 29,9 miliona euro ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Poziom dofinansowania projektów ze środków Interreg III wynosił 75% kosztów całkowitych.

Do występowania o dofinansowanie uprawnione były: jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, organy administracji publicznej, związki i stowarzyszenia komunalne, organizacje pozarządowe oraz inne podmioty prawa publicznego.
Po stronie polskiej o dofinansowanie ubiegać się mogli wnioskodawcy z powiatów choszczeńskiego, goleniowskiego, gryfickiego, gryfińskiego, kamieńskiego, łobeskiego myśliborskiego, polickiego, pyrzyckiego, stargardzkiego oraz miasta Szczecin i Świnoujście. Po stronie niemieckiej z powiatów: Wschodnie Pomorze Przednie i Uecker-Randow oraz miasto wydzielone Greifswald (Meklemburgia – Pomorze Przednie), a także powiaty Uckermark i Barnim (Brandenburgia). Do obszaru wsparcia zaliczono również po stronie polskiej powiaty: białogardzki, drawski, kołobrzeski, koszaliński, sławieński, szczecinecki, świdwiński i wałecki oraz miasto Koszalin, a w Meklemburgii Pomorzu Przednim Rugię i Północne Pomorze Przednie oraz miasto wydzielone Stralsund. Alokacja środków na tym obszarze mogła jednak wynieść maksymalnie 20 proc. budżetu Programu.

Zarządzanie Programem opierało się na powołaniu wspólnych polsko – niemieckich struktur odpowiedzialnych za administrowanie, koordynację i monitorowanie. Działały one na podstawie porozumień państwowych w oparciu o zasady równouprawnienia i partnerstwa stron:
– Wspólna Instytucja Zarządzająca: Ministerstwo Gospodarki Meklemburgii – Pomorza Przedniego – odpowiadała za prawidłowy przebieg i sposób realizacji Programu;
– Krajowa Instytucja Zarządzająca: polskie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego – odpowiadało za wdrażanie Programu po polskiej stronie,
– Wspólna Instytucja Płatnicza: Ministerstwo Gospodarki Meklemburgii – Pomorza Przedniego – odpowiadało za finansowe zarządzanie środkami Programu, przedkładanie do Komisji Europejskiej wniosków o płatność i sprawną realizację przepływów finansowych,
– Instytucji Subpłatnicza: polskie Ministerstwo Finansów – wykonywała zadania w zakresie obsługi finansowej projektów realizowanych w Polsce,
– Instytucja Pośrednicząca: Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki w Szczecinie – potwierdzała zgodność projektu z prawem polskim i unijnym oraz zapewniała bezpośrednią obsługę finansową beneficjenta, a także odpowiadała za monitoring i kontrolę,
– Wspólny Sekretariat Techniczny: Ministerstwo Gospodarki Meklemburgii – Pomorza Przedniego (cząstkowe zadania Sekretariatu Technicznego delegowano na Biuro Euroregionu Pomerania w Löcknitz) – wspierał Instytucję Zarządzającą i Instytucję Płatniczą w zarządzaniu Programem, odpowiadał za organizację naboru projektów i promocję programu,
– Wspólny Komitet Monitorujący – nadzorował i gwarantował właściwy i efektywny przebieg Programu, decydował o kryteriach i zasadach wyboru projektów, podejmował decyzje strategiczne, monitorował i oceniał Program w kontekście osiągnięcia celów,
– Wspólny Komitet Sterujący – dokonywał wyboru i zatwierdzania projektów kwalifikujących się do wsparcia w ramach Programu.

W ramach Programu Interreg III A Euroregion Pomerania odpowiadał za zarządzanie projektami składanymi w ramach Funduszu Mikroprojektów (Fundusz Małych Projektów FMP) – projekty do 5 tys. euro dofinansowania. Euroregion przyjmował, zatwierdzał i rozliczał wnioski projektowe. W projektach należało wykazać tzw. efekt transgraniczny. W projekcie należało mieć partnera zagranicznego, którego siedziba była zlokalizowana na obszarze wsparcia. Dzięki uproszczonej formule decyzja o dofinansowaniu zapadała w Euroregionie. Były to małe projekty z wkładałem własnym 15 % i dofinansowaniem z UE 75 % i z budżetu państwa 10 %.

Realizacja Mikroprojektów w ramach Inicjatywy Wspólnotowej Interreg III A
realizacja w latach: 2005-2008
liczba zrealizowanych projektów: 230
łączna kwota dofinansowania EFRR: 7 457 683,98 PLN

Podstawą prawną dla Funduszu Małych Projektów INTERREG IVA był Program Operacyjny Celu 3 „Europejskiej Współpracy Terytorialnej” – „Współpraca Transgraniczna” Krajów Meklemburgia- Pomorze Przednie/ Brandenburgia i Rzeczpospolitej Polskiej (Województwo Zachodniopomorskie) 2007-2013 zatwierdzony w dniu 28 marca 2008 roku przez Komisję Europejską. Dodatkowymi dokumentami były Wytyczne dla wnioskodawców oraz Instrukcja dla wnioskodawców FMP.

Fundusz Małych Projektów był projektem wdrażanym wspólnie przez Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Pomerania (Partner Wiodący) oraz Kommunalgemeinschaft Europaregion POMERANIA e.V. (Partner Projektu), które wspólnie tworzyły Biuro Funduszu Małych Projektów.
Biuro FMP/SPF-Büro z siedzibą w Szczecinie było miejscem przyjmowania, konsultacji, opracowywania i zatwierdzania wniosków. Projekt na dofinansowanie Funduszu Małych Projektów został zatwierdzony przez Komitet Monitorujący 18 lutego 2009r. Projekt został podzielony na dwa etapy.

Łączne pula środków na realizację Funduszu Małych Projektów w latach 2009 – 2015 wynosiła 9 881 990 EUR, z tego 6 033 126 EUR dla wnioskodawców z obszaru wsparcia województwa zachodniopomorskiego oraz 3 848 864 EUR dla strony niemieckiej. Wykorzystanie środków wyniosło około 98 procent.

Zadaniem Funduszu Małych Projektów było wspieranie nowych lub już istniejących kontaktów transgranicznych. Realizowane w ramach Funduszu działania miały przyczyniać się do poprawy wzajemnego porozumienia społeczności mieszkających po obu stronach granicy polsko – niemieckiej.

Celem było wzmacnianie pojęcia regionalnej identyfikacji i lepsze poznanie się mieszkańców pogranicza, w szczególności poprzez:

– wspieranie bogatego programu mniejszych imprez kulturalnych oraz aktywności, które trwale wpływają na rozwój strukturalny regionu przygranicznego,

– wspieranie „codziennych” transgranicznych spotkań.

W ramach FMP wspierane były małe przedsięwzięcia służące poprawie współpracy polsko-niemieckiej w zakresie:

– kultura, sport i rekreacja,
– ochrona środowiska i działania proekologiczne,
– wymiana młodzieży,
– zdrowie i integracja społeczna,
– edukacja (np. wspólne warsztaty, seminaria, szkolenia).

Do ubiegania się o dofinansowanie w ramach Funduszu Małych Projektów uprawnione były wyłącznie organizacje o charakterze niedochodowym:
– jednostki samorządu terytorialnego,
– ich jednostki organizacyjne (np. domy kultury, szkoły),
– organizacje pozarządowe,
– inne niekomercyjne podmioty.

Wnioskodawcy musieli być bezpośrednio odpowiedzialni za przygotowanie i zarządzanie projektami. Zarówno Wnioskodawca jak i Partner pochodzili z obszaru wsparcia. Do obszaru wsparcia należą po stronie polskiej następujące powiaty: policki, gryfiński, kamieński, gryficki, goleniowski, stargardzki, pyrzycki, myśliborski, choszczeński, łobeski, białogardzki, drawski, kołobrzeski, koszaliński, szczecinecki, sławieński, świdwiński, wałecki, a także Miasto Szczecin, Świnoujście i Koszalin, a po stronie niemieckiej: powiaty Rugia, Północne Pomorze Przednie, Wschodnie Pomorze Przednie, Uecker-Randow, Mecklenburg-Strelitz, Demmin, Uckermark, Barnim, oraz miasta Neubrandenburg, Stralsund i Greifswald.
Wniosek był składany przez wnioskodawcę z kraju, w którym odbywał się projekt. Wnioskodawca musiał posiadać stabilne i wystarczające źródło finansowania zapewniające środki finansowe do realizacji przedsięwzięcia.

Całkowity kwalifikowany koszt projektu w ramach Funduszu Małych Projektów mógł wynosić maksymalnie 25 000 EUR. Dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wynosiło  maksymalnie do 85 proc. całkowitych kosztów projektu. Wkład własny w wysokości 15 %. Dodatkowo dla polskich beneficjentów istniała możliwość współfinansowania wkładu własnego w wysokości 10 proc. całkowitych kosztów projektu z rezerwy celowej budżetu państwa.

Realizujący projekt musi sfinansować wszelkie wydatki związane z projektem. Dotacja z Programu INTERREG IV A mogła zostać wypłacona dopiero po przedłożeniu dokumentacji i dowodów dokonania płatności i realizacji projektu.

Plan kosztów projektu mógł uwzględniać jedynie koszty kwalifikowalne podzielone na poszczególne grupy:
1. koszty organizacyjne i rzeczowe
2. usługi (koszty osobowe)
3. pozostałe koszty

Z poniższej tabeli wynika, iż w pierwszym roku i dwóch ostatnich latach została złożona najmniejsza liczba wniosków. Po uruchomieniu programu w 2009 roku skupiono się głównie na prowadzeniu szkoleń i konsultacji z beneficjentami, a także szerokim informowaniu opinii publicznej o możliwości otrzymania wsparcia z Funduszu Małych Projektów. Kolejne szkolenia i doradztwo dla beneficjentów odbywały się regularnie przez cały okres programowania, równolegle do trwającego naboru wniosków, ich zatwierdzania, realizacji działań oraz rozliczania projektów. Pod koniec okresu programowania, ze względu na kończące się środki, Komitet Monitorujący Programu INTERREG IV A zwiększył pulę środków na FMP. Zainteresowanie beneficjentów było na tyle duże, iż wkrótce ze względu na wyczerpanie środków niezbędne było wstrzymanie w 2015 roku procesu przyjmowania wniosków o dofinansowanie projektów.

Poniżej prezentujemy nasze wydawnictwo podsumowujące Fundusz Małych Projektów Interreg IV A. Publikacja wydana została w dwóch wersjach językowych: polska i niemiecka

Przejdź do strony

Przejdź do strony